De Gemeente

De Nederlands-Israëlitische Gemeente (NIG) Groningen ziet terug op een lange geschiedenis. Die begon in 1744 met de oprichting van een Joodse gemeente in Groningen.

Werden aanvankelijk Joodse erediensten in een huis gehouden, naarmate de gemeente groeide, ontstond ook de behoefte aan een synagoge. Dit resulteerde in de bouw van een synagoge aan de Folkingestraat.

De Joodse gemeenschap in Groningen kent een lange geschiedenis die teruggaat tot de 16e eeuw toen de eerste Joden in de stad werden toegelaten. Het toelaten van Joden was geen vanzelfsprekendheid in die tijd. In de 17e eeuw verbeterde de situatie enigszins toen landheren in de provincie Groningen aan Joden een vergunning tot vestiging gaven. Aan het einde van deze eeuw mochten Joodse families langere tijd in de stad Groningen blijven onder wie Levi Joseph, geboren in Polen en voordien wonend in Appingedam. De houding van de autoriteiten veranderde in de 18e eeuw toen handelsbelangen grotere betekenis kregen dan de vooroordelen vanuit kerkelijke kringen. In 1731 mocht Mozes Goldsmidt uit Amsterdam samen met een Protestantse voogd een bank van lening openen. Hij vestigde zich met zijn familie in de stad en mocht in zijn huis de Joodse traditie volgen. De Joodse gemeenschap groeide en in 1744 werd door Isaac Joseph Cohen een verzoek ingediend om een Joodse Gemeente op te richten. Een reglement werd hiervoor opgesteld en door Burgemeester en Raad goedgekeurd. In 1756 werd de synagoge ingewijd en geleid door rabbijnen en voorzangers. Ook had de Joodse Gemeente een vaste koster uit het geslacht Kisch. De Franse tijd zorgde voor grote veranderingen in de status van Joden door de verlening van burgerrechten en de gelijkstelling aan de Nederlandse burgers. De Joodse Gemeente werd onderdeel van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap dat bij wet in 1814 werd opgericht. Als officieel erkende gezindte en als staatsburgers werd de Joodse gemeenschap onderdeel van het maatschappelijk leven in stad en provincie Groningen. De interne discussie over traditie dan wel aanpassing nam toe en leidde soms tot grote spanningen. Niettemin was er sprake van een Joodse buurt in Groningen tussen de Vismarkt en het Zuiderdiep die veel te maken had met de plaats van de synagoge.

Middelpunt

De synagoge in Groningen en dan vooral het gebouw dat in 1906 aan het einde van de Folkingestraat werd ingewijd, vormde en vormt het zichtbare middelpunt van de Joodse gemeenschap in Groningen. Gebouwd in een oriëntaalse stijl in de vorm van een kerkgebouw is de synagoge van Groningen een toonbeeld van integratie naast behoud van een orthodox-Joodse traditie. In de vooroorlogse tijd had de Joodse Gemeente ook een duidelijke sociale functie met zorg voor armen, zieken en overledenen. In de naoorlogse tijd leek de synagoge te vervallen, maar werd gered van de sloop en gerestaureerd in de periode 1976-1981. Op 29 november 1981 vond de herinwijding plaats, waarna de synagoge opnieuw functioneerde als focuspunt van de Joodse gemeenschap en als culturele ruimte met aandacht voor Joodse thema’s.

Joods leven nu

De anti-Joodse verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn nog steeds in heel het plaatselijke Joodse leven merkbaar en voelbaar. De gemeenschap is klein en het aantal leden van de Joodse Gemeente beperkt. De heropening van de synagoge in de Folkingestraat is een geweldige stimulans voor de Joodse Gemeente om door te gaan en de leden een zo goed mogelijk podium te bieden voor de beleving van Joodse traditie en identiteit.

De samenstelling van de Joodse Gemeente is internationaal met een mix van mensen uit zeer diverse landen. De sfeer is open en sociaal en vooral gericht op onderlinge solidariteit en behulpzaamheid. De Joodse Gemeente staat open voor contacten met andere gezindten en is gericht op interreligieuze dialoog.

Convocatie

De NIG Groningen houdt haar leden en belangstellenden regelmatig op de hoogte middels het periodiek uitbrengen van een convocatie